Elektronik haberleşme sektöründe katma değerli elektronik haberleşme hizmetleri alanında tüketici hakları

Bu yazımızda Elektronik Haberleşme Sektöründe Tüketici Hakları Yönetmeliğinde 18.01.2022 tarihinde yapılan değişikliklerin ses pazarı özelinde sektörel etkilerini paylaşmaya çalışıcaz.

05.11.2008 tarihli ve 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu’nun 1’inci,4’üncü,6’ıncı,12’inci,48’inci ve 49’uncu maddeleri ,28.10.2017 tarihli ve 30224 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Elektronik Haberleşme Sektörüne İlişkin Tüketici Hakları Yönetmeliği’nin 6’ıncı maddesi kapsamında;

28.10.2017 tarihli ve 30224 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Elektronik Haberleşme Sektörüne İlişkin Tüketici Hakları Yönetmeliği’nin “Şeffaflık ve bilgilendirme” başlıklı 6’ıncı maddesine, 18.01.2022 tarihli ve 31723 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Elektronik Haberleşme Sektörüne İlişkin Tüketici Hakları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’in 3’üncü maddesi ile eklenen “(4) Abone tarafından, kayıtlı olduğu tarife kapsamında sahip olduğu kullanım hakları dışında ücretli arama gerçekleştirilmesi halinde, paket aşımı kullanımları hariç olmak üzere, işletmeci tarafından asgari Kurumca belirlenecek yönlere doğru gerçekleştirilecek aramalar kapsamında aboneye ücret yansıtılacağı hakkında ücretsiz bilgilendirme anonsu verilir. Abone tarafından söz konusu anonsun kaldırılması yönünde talep; müşteri hizmetleri, yazılı başvuru, kısa mesaj veya çevrimiçi işlem merkezi üzerinden işletmeciye iletilebilir.” Hükmü kapsamında, işletmeciler tarafından abonelerine özel Servisler dahil yurt dışı, rehber/rehberlik hizmet numaraları ve uydu yönüne doğru yapılacak aramalarda açık ve anlaşılır şekilde bilgilendirme anonsu verilmesi. Bu konu özelinde alınan Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Kurul Kararı’nın 31.12.2022 tarihinde yürürlüğe girmesi bekleniyor.

Mevcutta 0888-0898 katma değerli hizmet numaralarını arayan abonelere 28.10.2017 tarihinden itibaren ilgili hizmet numaralarını aradıklarında ÜCRETSİZ olacak şekilde bu anons okunuyor. Bu anons sayesinde tüketiciler herhangi bir ücretlendirmeye tabi olmadan aramış oldukları servisin dakika başına ücretini ve servisin bilgisini alıyorlar bu anons esnasında servise bağlanmadan aramayı sonlandırırlarsa faturalarına herhangi bir ücret yansımıyor, sinyal sesinden sonra abone ilgili servise bağlanır ve hizmeti almaya başladığı andan itibaren ücretlendiriliyor. Kurum şimdi katma değerli hizmet numaralarında olan bu uygulamayı aynı şekliyle yurt dışı, rehberlik ve uydu aramaları içinde uygulamak istiyor.Bu uygulamaya geçmeden önce kurum sektör paydaşlarından konuyla ilgili olarak kamuoyu görüşü almak için bir çalışma başlattı. Bu uygulamaya ilişkin olarak sektör paydaşlarının görüşlerine istinaden kurum bir karar verip uygulama standartlarını belirliyor olacaktır.

Elektronik Haberleşme Sektöründen hizmet alan abonelerin kullanmakta oldukları tarife paketleri dışında kalan ve ayrıca ücretlendirilen hizmetlerini kurum ek bir bilgilendirme ile tüketicilere sunmak istiyor.Tüketicilerin olası mağduriyetlerinin engellenmesi için yapılan bu düzenlemenin aynı zamanda işletmeciler içinde teknolojik alt yapı ve işletme pratigi açısından da yapılabilir olması gerekiyor. Düzenleme ile kurumunun bir amacı tüketicilerin korunması olduğu gibi aynı zamanda işletmecilerinde normal ticari faaliyetlerine devam edebilmelerinin sağlanması olmalıdır.

Özellikle yurt dışı aramaları noktasında aboneye ücret bilgisini her aramasında her aradığı ülkenin tarifesine göre farklı ses dosyaları ile okuyor olmak oldukça zor bir uygulama olacaktır. Tüketiciyi korumak ile rekabetçi bir ortam içerisinde işletmecilerin gelişmesine ve temel ticaretin sağlıklı şekilde devam etmesine ilişkin düzenlemeler yapılıyor olması gerekiyor. Aksi halde OTT (over-the-top)diye ifade ettigimiz yurt dışı kaynaklı iletişim hizmeti veren yazılım temelli operatör şirketlerin yerel pazardaki payları hızla artmaya devam edecektir. Ülkemizde yatırım yapmış yerleşik şirketlerin bir oranda bu global şirketlerden ayrıştırılması ve rekabet güçlerinin artması için regülasyonlar ile korunmaları gerekmektedir. Aksi halde yapılacak uygulamalar ile bir müddet sonra yerel işletmeciler sadece alt yapılarını yurt dışı merkezli şirketlere kullandırıyor ve sadece bu data alt yapısı üzerinden gelir elde ediyor olacaklardır.

Temel motivasyonumuz bir yandan tüketiciyi her türlü olumsuzluklardan koruyor olmak ancak bir yandan da tüketiciye bu hizmeti veren işletmeci şirketlerinde uluslararası rakipleri ile rekabet edebilir şekilde temel ticaretlerine devam ediyor olmasının sağlanması olmalıdır. Zira yakın zamanda ülkemizde faaliyet gösteren GSM şirketlerinin 5G için oldukça ciddi rakamlarda yatırım yapmaları gerekecektir.Bu yatırım finansmanı için bu şirketlerin döviz gelire ihtiyacı olacaktır.

2017 yılından itibaren katma değerli elektronik haberleşme hizmet numaraları olan 0888-0898 numara grubu için abonelere okunmaya başlanan fiyat bilgi anonsuna istinaden gerçekten var olan tüketici şikayetleri neredeyse tamamen sıfırlanmıştır diyebiliriz. Katma değerli hizmet numaraları özelinde farklı bir durum söz konusu abonelerin hatları başlangıçta bu tip servislere kapalı olarak açılırken abone kendi rızası ile hattını daha sonradan katma değerli hizmet numaralarına doğru arama yapmaya açtırabilmektedir.Bu özel durumu kanımca göz ardı etmemek gerekir. Artan iletişim kaynakları ile küçülen dünyamızda yurt dışını arama ihtiyacı her geçen gün artmaktadır. Bu sebeple tarife dışında kalan tüm aramalar için anons okunması zorunluluğu yeniden gözden geçirilmesi gereken bir düzenleme olarak düşünülebilir.

Tüketici Hakları Yönetmeliğinde yapılan bu değişikliklerin sektör oyuncuları ve tüketiciler için faydalı olmasını dileriz.